Sauna Hakkında Teknik Bilgi
SAUNA HAKKINDA TEKNİK BİLGİ
İDEAL SAUNA :
İdeal bir sauna emniyetli, dayanıklı, hijyenik, kullanışlı, estetik, ekonomik ve keyif verici olmalıdır. Bu vasıfların elde edilebilmesi için aşağıda belirtilmiş detayların hassasiyetle yerine getirilmesinde fayda vardır :
Saunanın Kurulacağı Yer :
· Saunanın, mevcut veya tarafınızdan duvar örülerek teşkil edilecek bir odanın içerisine yaptırılması düşünülüyorsa, bu odanın duvarlarının betonarme, tuğla veya ytong gibi malzemeler ile inşa edilmiş olmasına dikkat edilmelidir. Duvar imalatında alçıpan, betopan, hazır panel vb. malzemeler kullanılmamalıdır. Bu odanın dört duvarında gönyesinde ve şakulünde bir sıva, tabanında seramik, mermer, granit vb. malzemeden tam terazisinde bir kaplama ve süpürgelik (4 cm genişliğinde, 5 cm yüksekliğinde) yapılmalıdır.
· Saunanın, bir odanın içerisine değil de bir kabin şeklinde yaptırılması düşünülüyorsa kabini evin uygun köşelerinden birine yerleştirmeye dikkat edilmelidir. Böylece mevcut 2 duvardan istifade edilecektir.
· Sauna duvarlarından en az bir tanesinin taze hava giriş-çıkışına imkan verecek şekilde seçilmesi gerekmektedir.
· Saunanın kurulacağı yerin yakınında bir duş (veya şok duş) yapılabilecek şekilde su ve pis su tesisatı teşkil edilmesi tavsiye edilir.
· Bütün bu yerlerin aşırı rutubetli olmamasına, sauna kabinine taze hava alınabilecek kadar havadar olmasına dikkat edilmelidir.
Saunanın Boyutları :
· Sauna tasarımında boyut ve biçim tespiti, saunanın umuma açık bir işletme saunası ya da kişiye özel sauna olmasına göre yapılmalıdır. Saunayı kullanacak kişi sayısı da tasarım aşamasında çok önemli bir etkendir. Sauna hacminin ve buna bağlı olarak kullanılacak ısıtıcının optimum ölçülerde seçilmesi, yapım ve işletme maliyetini minimuma indirir.
· En küçük ev saunası, tek kişinin kullanabileceği şekilde olup en az 1,00 m2 alana sahip olabilir. Bir aile saunası için en ideal alan ise ortalama 4 m2 olarak tanımlanır. Ev saunaları için sauna içi net yükseklik 2,10 m olmalıdır. Ev saunaları genelde 2 katlı (oturma grubu + yatma grubu) olarak tasarlanır.
· Sosyal saunaların amacına uygun çalışabilmesi için 6 m2’den daha az alana sahip olmamaları gerekir. Bunun yanı sıra 30 m2 alana kadar sosyal saunalar da yapmak mümkündür. Sosyal saunaların ideal yüksekliği 2,40 m olmalıdır. Sosyal saunalar genellikle 3 katlı (oturma grubu + 2 farklı kotta yatma grubu) olarak tasarlanır.
Karkas Konstrüksiyon :
Sauna tavanının, duvarlarının ve oturma-yatma gruplarının ahşap konstrüksiyonunda yüksek sıcaklığa ve sıcaklık farklarına dayanıklı 1. sınıf köknar veya muadili ağaçlar kullanılmalıdır. Ahşap konstrüksiyon teşkil edilirken bu ağaçlar (5x5) ve (5x10) cm ölçülerinde ve gereken boylarda tavan ve duvarlara monte edilir. Karkasların aralarının 50 cm’den daha fazla olması tavsiye edilmez. Eğer saunada bir veya birden fazla duvar camdan teşkil edilecek veya doğal taş ile kaplanacaksa, bitiş detayları bu aşamadan itibaren göz önünde bulundurulmalıdır.
Saunada Kullanılacak Ağaçlar :
· Saunanın tavan ve duvar kaplamasında kullanılacak lambrilerin ham, fırınlanmış, budaksız (veya kilitli küçük budaklı) ve reçine kusmayan ağaç cinslerinden seçilmesi şarttır. Hemlock (Kanada Çamı), Western Red Cedar (Kaliforniya Kızıl Sediri), Finlandiya Çamı ve Fin Ladini lambriler bu tanıma en iyi uyan ağaç cinsleridir. Bu ağaçlar Kuzey ülkelerinde yetiştiklerinden sert hava koşullarında ve yavaş büyürler ve bundan dolayı daha sağlam ve dirençli yapıları vardır. Sıcaklık farklarından dolayı dönme ihtimalleri yoktur. Aynı zamandaısınan havayı emerek dört bir yandan tekrar saunanın içine gönderirler.
· Saunanın içerisinde vücudun temas edeceği oturma ve yatma grupları, taban ızgarası ve sırt dayama yerlerinde saunanın yüksek ısısında bile cildi yakmayan Güney Afrika menşeli Abachi (Ayous – Wawa) ağacından latalar kullanılmalıdır. Bu ağacın oturma ve yatma gruplarında kullanılmasının diğer sebebi ise kıymıksız ve kolay temizlenebilir olmasıdır. Taban ızgarası portatif olmalı, kaldırıldığında altındaki mermer, seramik vb. kolaylıkla temizlenebilmelidir.
· Sauna içerisinde, özellikle de vücudun temas edeceği oturma ve yatma grupları, taban ızgarası ve sırt dayama yerlerinde kesinlikle çivi görünmemeli, konstrüksiyon gizli çivileme-vidalama ile yapılmalıdır.
Isı İzolasyonu :
· Saunanın etkili bir ısı izolasyonuna sahip olabilmesi için karkas konstrüksiyon aşamasında sauna tavanı, duvarları ve kapısı en az 5 cm kalınlığında alüminyum folyolu cam yünü ile izole edilmelidir. Sauna kapısının cam olması durumunda veya saunada cam pencereler / duvarlar olması halinde bu imalatların mutlaka temperli – sekurit cam kullanılarak yapılması şarttır. İyi bir izolasyon ile ısı kayıpları engellendiğinden işletme maliyeti de düşmüş olur.
Elektrik Tesisatı :
· Sauna içerisindeki (sauna dışındaki kontrol paneli ile sauna içerisindeki ısıtıcı ve aydınlatma armatürleri arasındaki) tüm elektrik tesisatı, eksiz ve kesiti ısıtıcı gücüne uygun seçilmiş silikonlu yanmaz kablolar kullanılarak yapılmalıdır. Çok küçük ev saunaları hariç sauna ısıtıcısın çalışabilmesi için 330 V trifaze elektrik gerekmektedir. Kablolama tesisatı hiçbir suretle sauna kabini içerisinden geçirilmemeli, karkas konstrüksiyon aşamasında ısı izolasyonunun arkasında kalacak şekilde teşkil edilmelidir.
Isıtıcı (Sauna Sobası) :
· Sauna ısıtıcısı seçilirken öncelikle ev saunasında mı yoksa umuma açık bir saunada mı kullanılacağına dikkat etmek gerekir. Çünkü ev saunalarının ısıtıcıları yalnızca sauna kullanılacağı zaman devreye alınır iken umuma açık saunaların ısıtıcıları sürekli çalışır durumdadırlar. Dolayısı ile bu performansa uygun teknik özelliklere sahip ısıtıcı seçilmelidir. Saunanın hacmi sauna ısıtıcısının kapasitesini belirler. İster ev saunası ister umuma açık saunada kullanılacak olsun, sauna ısıtıcısının kaliteli rezistanslara sahip olması çok önemlidir. Ancak kaliteli rezistanslara sahip ısıtıcılar “termal şok direnci” dediğimiz metalin ısı farklılıklarından dolayı yaşadığı deformasyona dayanabilir. Sauna ısıtıcısının yeri kapıya yakın olarak seçilmelidir. Ev saunalarının ısıtıcıları ister üzerinden kumandalı, ister sauna dışındaki harici kontrol paneli vasıtası ile kumanda edilebilen türden olabilir. Ancak umuma açık saunaların ısıtıcılarının mutlaka harici kontrol paneli ile kumanda edilen türden olması gerekmektedir. Belirli bir gücün üstündeki ısıtıcılar için ayrıca bir güç kontrol cihazının kullanılması da gerekli olabilir. Sauna ısıtıcısının etrafı ahşap muhafaza ile çevrilmeli, üzerine koyulan taşların yüksek ısıya dayanıklı volkanik taşlar olması ve patlamaması gerekmektedir.
Havalandırma – Sıcaklık ve Nem :
· Sauna içerisinde devamlı ve cereyansız olarak sağlanan doğru bir hava sirkülasyonu ideal bir sauna ortamı için vazgeçilmezdir. Bu sayede ortamdaki oksijen miktarının yeterli düzeyde kalması sağlanmış olur. Saunanın içerisinde iki adet havalandırma menfezine ihtiyaç vardır. Birincisi sauna ısıtıcısının hemen altında, diğeri ise bunun diyagonal olarak karşısında, duvarda veya tavanda olabilir. Böylelikle temiz hava, ısıtıcının altında bulunan giriş menfezinden çekilir, ısıtıcının içerisinde volkanik taşların arasından geçerek yukarı doğru yükselir ve sauna içerisine yayılır. Kullanılmış hava ise saunanın üst kotuna yakın diğer menfezden dışarı atılır. Havalandırma sisteminin verimliliğini kolaylıkla test etmek mümkündür. Soba taşlarına dökülen suyun (buhar şoku) hemen ardından sauna içerisinde artan nem oranının kısa bir süre dengelenmesi sauna içerisinde iyi bir hava sirkülasyonu olduğunun ispatıdır.
· İdeal bir sauna atmosferinin sağlanmasında en önemli iki etken sıcaklık ve nemdir.
Saunada sıcaklık kullanıcının isteğine bağlı olarak 80°C ile 100°C arasında, nem oranı
ise %5 - %15 oranında olmalıdır. Sıcaklık özel sauna termometresi, nem ise özel sauna
higrometresi ile ölçülür. Düşük nem oranı, çok kuru ve sert bir atmosfer yaratarak nefes
alma zorluğuna va ağız kuruluğuna, yüksek nem oranı ise böylesine yüksek
sıcaklıklarda tahammül edilmesi çok zor bir atmosfer yaratır.
Aydınlatma :
· Sauna içerisindeki aydınlatma gözü rahatsız etmeyecek şekilde olmalı, ahşap ızgaralı veya örtülü 150 °C’ye dayanıklı özel seramik duylu ve muhafazalı düşük wattlı ampulle çalışan apliklerle yapılmalıdır. Aydınlatma armatürünün, ısıdan direk olarak etkilenmemesi için sauna ısıtıcısı ile aynı düşeyde eksende olmamasına dikkat etmek gerekir. İsteğe bağlı olarak sırt dayama latalarının veya ranzaların arkasına monte edilecek tüp şeklindeki armatürlerle saunanın içerisine sızan gizli ve hoş bir ışık efekti elde edilebilir. Ayrıca sauna tavanında lambrilerin arasına yerleştirilecek LED veya fiberoptik ışık uçları sayesinde gökyüzü efekti yaratılmış olunur. Sauna içerisinde sarı-mavi-kırmızı-yeşil olarak değişebilen ve farklı renklerin insan üzerindeki farklı etkilerinden yola çıkarak “renk terapisi” olarak adlandırılan hazır ve dışarıdan kumanda edilebilen aydınlatmalar da tercih edilmektedir.
Sauna Kapısı ve Cam İmalatlar :
· Sauna kapısının kasası ahşaptan imal edilir. Kapı kanadı ise masif ahşap (üzerinde cam pencere bulunan) veya komple cam olabilir. Sauna kapısı mutlaka dışarıya doğru açılmalı, menteşeleri zamanla sarkmayacak, roller kilidi gevşemeyecek kalitede olmalıdır. Ahşap kapıların iskeletinin imalatı sırasında kapının içerisinde en az 5 cm kalınlığında alüminyum folyolu cam yünü ile ısı izolasyonu yapılmalıdır. Sauna kapısının iç ve dış yüzeyi sauna içerisinde kullanılan duvar ve tavan lambrileri ile kaplanması tavsiye edilir. Üzerinde bulunan cam mutlaka temperli-sekurit olmalıdır. Sauna kapısının tamamen cam olması durumunda veya saunada kapı haricinde de cam pencere / duvarlar olduğunda yine bu tüm bu cam imalatların temperli-sekurit olması şarttır. Sauna kapısında anahtarlı kilit kullanılmaz, roller tipi ya da mıknatıslı kapatma sistemi kullanılır. Kapı kolunun sauna
içerisinde kalan kısmı ahşap olmalıdır.
Keyif Arttırıcı Tercihler :
· Sauna kullanıcılarının daha keyifli vakit geçirebilmeleri amacı ile sauna içerisinde müzik dinleme imkanı sağlayan hoparlör tesisatı kurulabilir. Ayrıca televizyon seyretme olanağı sunan ve temperli-sekurit cam muhafazalı televizyon ünitesi teşkil edilebilir. Sauna içerisinde rahatlatıcı ve hoş bir koku arzu edildiğinde ahşap sauna kovasında su ile seyreltilmiş ve ahşap kepçe ile soba taşlarının üzerine dökülerek buharlaşması sağlanan çam, kayın, okaliptüs vb. aromatik kokular kullanılabilir.
Hijyen ve Bakım :
· Sauna kullanımında en önemli konulardan biri hijyendir. Hijyenik bir sauna için portatif yer ızgarasının altındaki seramik, mermer vb. zeminin dezenfektanlı su ile haftada en az bir defa silinmesi gerekir. Saunanın ahşapları da, kullanım yoğunluğuna göre en az haftada bir defa bakteri, virüs ve mantarlara karşı özel spreylerle dezenfekte edilmelidir. Sauna kullanılmadan önce (özellikle umuma açık işletme saunalarında) mutlaka duş alınmalıdır. Saunaya ayakkabı veya terlik ile girilmemelidir. Sauna ahşaplarının üzerine kesinlikle cila, vernik, boya gibi kimyasal malzemeler sürülmemeli, ham hali ile muhafaza edilmelidirler. Aksi taktirde yangın riski ile karşı karşıya kalınmış olunur.
